Nasze zbiory

Zbiory Archiwum im. Karla Dedeciusa

Archiwum im. Karla Dedeciusa gromadzi spuścizny osób zasłużonych dla wymiany literackiej i kulturalnej między Polską a Niemcami. Są to przede wszystkim tłumacze i tłumaczki, ale również ludzie nauki, dziennikarze i dziennikarki, osoby zajmujące się polityką oraz społecznie zaangażowani kolekcjonerzy i bibliofile.

Archiwum im. Karla Dedeciusa powstało 15 lipca 2001 roku. Jego zalążkiem była pierwsza część spuścizny Karla Dedeciusa przekazana przez niego jeszcze za życia Uniwersytetowi Europejskiemu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Ulokowana w Collegium Polonicum w Słubicach stała się podstawą dla utworzenia w tej polsko-niemieckiej placówce naukowej archiwum tłumaczy literatury i pośredników kultury. Od momentu przekazania pierwszych dokumentów zbiory archiwum powiększyły się o archiwa osobiste i spuścizny innych tłumaczy i obejmują obecnie ok. 500 metrów bieżących akt i kilkaset tomów książek.

Nasze zbiory (w kolejności alfabetycznej):

Henryk Bereska (1926-2005) – „nieustanny pośrednik w dialogu między Wschodem a Zachodem Europy”, „pierwszy pasażer Transatlantyku” (laudacja podczas przyznania nagrody Instytutu Książki - Transatlantyk, 2005)

Inwentarz spuścizny Henryka Bereski

Henryk Bereska urodził się w Katowicach-Szopienicach. Dorastał w kręgu trzech kultur: polskiej, niemieckiej oraz śląskiej. Z domu wyniósł dwujęzyczność, zamiłowanie do gwary śląskiej oraz wielokulturową kompetencję niezbędną w zawodzie tłumacza. Po wojnie zamieszkał w Berlinie Wschodnim, gdzie studiował slawistykę i germanistykę na Uniwersytecie Humboldta. Wówczas poznał Tadeusza Borowskiego, dla którego tłumaczył teksty publicystyczne. Po studiach był przez krótki czas redaktorem i tłumaczem w wydawnictwie Aufbau. W 1955 roku odszedł z wydawnictwa ze względów politycznych i pracował dalej jako niezależny tłumacz.

Bereska przełożył na niemiecki ponad 100 książek – klasyków polskiej prozy i dramatu, m.in.: Andrzejewskiego, Brandysa, Czapskiego, Grochowiaka, Iwaszkiewicza, Kochanowskiego, Leca, Lema, Miłosza, Mrożka, Myśliwskiego, Nałkowską, Norwida, Nowaka, Redlińskiego, Różewicza, Szaniawskiego, Witkacego, Wyspiańskiego i Zagajewskiego. Wydawał także antologie polskich opowiadań, baśni, aforyzmów i liryki. W literaturze polskiej najbardziej zafascynowały go humor i groteska.

Od 1963 roku publikował w czasopismach i antologiach własne utwory literackie – wiersze i aforyzmy, które później uakzały się również w formie oddzielnych książek, m.in.: „Lautloser Tag”, „Berliner Spätlese”, „Auf einem Berg aus Sand”. Ponadto pisał teksty publicystyczne o rzeczywistości społecznej i politycznej w NRD, pełne refleksji na temat kondycji człowieka uwikłanego w czas i historię.

Za wkład w rozpowszechnianie literatury polskiej zagranicą został uhonorowany m.in. nagrodami ZAIKS-u (1967), Polskiego PEN-Clubu (1994), dokzoratem honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (2004) oraz „Transatlantykiem” (2005).

Henryk Bereska był nie tylko utytułowanym tłumaczem i oryginalnym poetą, lecz także promotorem młodych polskich autorów (Cisło, Ekier, Huelle, Jastrun, Kielar, Podsiadło, Siwczyk, Sommer, Sosnowski, Szlosarek, Tokarczuk) a także inicjatorem i uczestnikiem licznych przedsięwzięć polsko-niemieckich, np. „Statku poetów” na Odrze (1995/1996).

Henryka Bereska przekazał pierwszą część swojej spuścizny do archiwum w 2004 roku. Obecnie zbiory te obejmują ok. 20 metrów bieżących dokumentów, uporządkowanych i opracowanych w elektronicznym inwentarzu. Znajdują się wśród nich typoskrypty przekładów prozy, poezji i sztuk teatralnych, recenzje literatury polskiej pisane dla niemieckich wydawnictw, korespondencja z autorami i wydawcami oraz korespondencja prywatna, materiały biograficzne, dokumentacja licznych podróży do Polski oraz działalności społeczno-politycznej tłumacza.

Interesujące strony:

Erich Dauzenroth (1931-2004) – „Niekończąca się cierpliwość” jako podstawa ludzkiej egzystencji
(Michael Kirchner z podziękowaniem dla Ericha Dauzenrotha, 1996)

Inwentarz spuścizny Ericha Dauzenrotha

Niemiecki pedagog, historyk, filozof urodził się w Fuldzie. Od 1952 zajmował się biografią i dziełem Janusza Korczaka (1878-1942), które uczynił głównym przedmiotem swoich zainteresowań oraz badań naukowych. W 1972 roku rozpoczął pracę na wydziale pedagogicznym Uniwersytetu im. Justusa Liebiga w Gießen. Był autorem licznych publikacji i prac naukowych z zakresu historii myśli pedagogicznej, teorii wychowania i recepcji utworów Janusza Korczaka, autorem jego biografii oraz inicjatorem i współwydawcą 16-tomowej edycji jego dzieł zebranych.

Dauzenroth był współzałożycielem i przewodniczącym (1984-1996) Niemieckiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka (1977), w ramach którego współpracował m.in. z Niemieckim Instytutem Kultury Polskiej w Darmstadt propagując ideę współpracy polsko-niemieckiej.

Prywatne zbiory profesora, orędownika korczakowskiej idei, zostały przekazane do Archiwum im. Karla Dedeciusa w 2005 roku. Zawierają 4 metry bieżące dokumentów oraz 30 metrów materiałów drukowanych. Utwory Korczaka i ich niemieckie przekłady, materiały związane z jego osobą oraz działalnością pedagogiczną stanowią znaczącą część spuścizny Ericha Dauzenrotha.

Interesujące strony:

Karl Dedecius (1921-2016) – "Moją pamięć/ tłumaczysz/ na pamięć własną/ moje milczenie/ na swoje milczenie" (T. Różewicz "Do tłumacza K.D.")

Inwentarz pierwszej części spuścizny Karla Dedeciusa

Inwentarz drugiej części spuścizny Karla Dedeciusa

Karl Dedecius urodził się w wielokulturowej Łodzi w rodzinie niemieckiej. Tutaj uczęszczał do polskiego gimnazjum humanistycznego. W czasie II wojny światowej został wcielony do Wehrmachtu i wysłany na front wschodni. W latach 1943-1949 przebywał w niewoli sowieckiej. Tam nauczył się języka rosyjskiego i sporządził pierwsze tłumaczenia klasyków poezji rosyjskiej. Po opuszczeniu Związku Radzieckiego pracował dorywczo na terenie byłej NRD, wykonując różne prace – był m.in. tłumaczem w Instytucie Sztuki Teatralnej w Weimarze. W 1952 roku wyemigrował do RFN, gdzie we Frankfurcie nad Menem podjął pracę w towarzystwie ubezpieczeniowym Allianz. Szybko jednak ujawniły się jego zainteresowania literackie i równocześnie z pracą zawodową zaczął przekładać na język niemiecki oraz wydawać utwory polskich i rosyjskich autorów. Pierwsze tomy tłumaczeń poezji polskiej, „Lekcję ciszy” oraz „Płonące groby”, opublikował w 1959 roku. Bibliografia wydanych przez niego tomów przekładów, antologii, zbiorów esejów, monografii poetów obejmuje ponad 120 pozycji, m.in. 50 tomów Biblioteki Polskiej (Suhrkamp), czy też monumentalną „Panoramę literatury polskiej XX. wieku” (Ammann, 7 tomów). Przekładał utwory Przybosia, Miłosza, Herberta, Szymborskiej, Leca i.in. Dedecius interesował się także przekładami z języków słowiańskich wydawanymi w NRD – przełamywał w ten sposób granice, zanim jeszcze zostały otwarte. Praca translatorska była dla niego zarówno pasją i jak i twórczym trudem. Oprócz niej łączył w swoim życiu wiele innych funkcji związanych z propagowaniem literatury i kultury polskiej – wygłaszał wykłady gościnne z historii literatury i poetyki polskiej na uniwersytetach m.in. w Heidelbergu i Moguncji oraz różnych ośrodkach literackich, inicjował fora polsko-niemieckie w celu umocnienia kontaktów bilateralnych oraz publikował artykuły z zakresu stosunków polsko-niemieckich. W 1979 roku powstał – m.in. z jego inicjatywy - Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w Darmstadt, którym kierował do 1997 roku.

Za swoje tłumaczenia, prace literackie i edytorskie był wielokrotnie odznaczany. W 1965 roku otrzymał Międznarodową Nagrodę Tłumaczy Polskiego PEN-Clubu, w 1990 roku został laureatem prestiżowej Nagrody Pokojowej Księgarzy Niemieckich a w 2010 – Niemieckiej Nagrody Państwowej. Był członkiem Niemieckiej Akademii Języka i Literatury, Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych, PEN-Clubu, doktorem honoris causa uniwersytetów w Kolonii, Toruniu, Krakowie, Lublinie, Wrocławiu i Frankfurcie nad Odrą.

Pierwszą część spuścizny donator przekazał w 2001 roku – stała się ona jednocześnie zalążkiem Archiwum im. Karla Dedeciusa. W następnych latach dokonano kilku dalszych uzupełnień, ostatnia część spuścizny wpłynęła do Archiwum w 2016 roku po śmierci Karla Dedeciusa. Cały zbiór liczy ok. 300 metrów bieżących dokumentów. Wśród nich jest m.in. korespondencja z polskimi i niemieckimi (Böll, Canetti, Celan, Enzensberger, Grass, Herbert, Iwaszkiewicz, Miłosz, Mrożek, Przyboś, Szymborska) pisarzami, znanymi osobistościami życia publicznego (Bartoszewski, Dönhoff, Süssmuth, Schmidt, Weizsäcker), wydawnictwami, uniwersytetami, oraz licznymi instytucjami kultury. Są również rękopisy tłumaczonych utworów, notatki i różne wersje przekładów, dokumenty osobiste, teksty wykładów, przemówień, katalogi, plakaty, fotografie, książki z autografami i dedykacjami, kasety audio i video, a także nagrody, medale i dyplomy. Archiwum posiada także różne artefakty podarowane tłumaczowi – grafiki, rzeźby, ekslibrysy, obrazy, partytury oraz wydania bibliofilskie.

Spuścizna Karla Dedeciusa jest własnością powołanej do życia w 2013 roku Fundacji im. Karla Dedeciusa. Prowadzi ona szeroko zakrojoną działalność kulturalno-naukową w duchu założyciela i zarządza prawami do jego utworów.

Udostępnianiem materiałów ze spuścizny Karla Dedeciusa zajmuje się Archiwum im. Karla Dedeciusa. Wszelkie pytania dotyczące publikacji tłumaczeń i dokumentów ze spuścizny proszę kierować do Fundacji im. Karla Dedeciusa.

Interesujące strony:

Rolf Fieguth – niemiecki slawista, literaturoznawca, tłumacz z języka polskiego, rosyjskiego i francuskiego.

Inwentarz archiwum osobistego Rolfa Fiegutha

Rolf Fieguth urodził się w Berlinie w 1941 roku. Studiował slawistykę, germanistykę oraz historię Europy Wschodniej w Berlinie Zachodnim i Monachium. W1967 roku uzyskał doktorat w zakresie filologii słowiańskiej na temat twórczości Adama Mickiewicza. W latach 1967-1979 był pracownikiem naukowym na uniwersytecie w Konstancji, gdzie przedmiotem swoich badań uczynił różne szkoły filozoficzno-literaturoznawcze – od strukturalizmu poprzez formalizm rosyjski ku fenomenologii i estetyce recepcji. W Instytucie Badań Literackich PAN zajmował się klasycyzmem i preromantyzmem w literaturze polskiej. W 1976 roku uzyskał habilitację w zakresie slawistyki w dziedzinie literaturoznawstwa za całokształt pracy naukowej. W latach 1980-1983 wykładał jako profesor polonistyki i rusycystyki na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Od 1983 roku jest profesorem zwyczajnym języków i literatur słowiańskich na uniwersytecie we Fryburgu Szwajcarskim.

Profesor Fieguth jest badaczem twórczości polskich pisarzy i poetów od renesansu po awangardę dwudziestowieczną i współczesność (Kochanowski, Norwid, Witkiewicz, Schulz, Gombrowicz, Różewicz), polskiego i radzieckiego dramatu XX-wieku. Przełożył na język niemiecki m.in. „Trans-Atlantyk” Gombrowicza i „Vade-mecum” Norwida oraz francuskojęzycznych autorów szwajcarskich m. in. Bille, Bouvier, Chappaz, Simonet.

Za swój pracę naukową w dziedzinie komparatystyki i slawistyki, dorobek translatorski oraz działalność wydawniczą (dzieła zebrane Witolda Gombrowicza) otrzymał nagrodę Polskiego PEN-Clubu (2001), został wyróżniony medalem UAM (2009) oraz doktoratem honoris causa poznańskiej uczelni (2017).

Część archiwum naukowego Rolfa Fiegutha została przekazana do Archiwum Karla Dedeciusa w 2013 roku i opracowana elektronicznie w 2015 roku. Zawiera materiały warsztatów naukowych z literatury i filozofii Rosji, literatury polskiej od XVI do XX wieku, francuskiego modernizmu, środkowoeuropejskiego strukturalizmu, projekty wykładów, seminariów, sympozjów, artykułów, a także liczne recenzje prac naukowych oraz korespondencję ze współpracownikami, wydawcami i instytucjami kultury.

Interesujące strony:

Roswitha Matwin-Buschmann – "profesjonalizm i pasja", ekspertka od trudnych utworów" (z laudacji Karla Dedeciusa, „Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung. Jahrbuch“, Wallstein Verlag, Göttingen 1993, S. 67)

Inhaltverzeichnis des Findbuchs: Vorlass Roswitha Matwin-Buschmann

Roswitha Matwin-Buschmann urodziła się w 1939 roku w Trewirze. Po studiach slawistycznych w lipskim Instytucie Tłumaczy (języki: rosyjski i polski) pracowała jako tłumaczka w Ambasadzie NRD w Warszawie, później jako lektorka w wydawnictwach i specjalistka od literatur słowiańskich w Berlinie Wschodnim (Aufbau Verlag, Eulenspiegelverlag, Verlag das Neue Berlin). W tym też czasie zaczęła publikować swoje pierwsze znaczące przekłady polskiej beletrystyki, m. in. Niezwyciężonego, jedną z najsłynniejszych powieści Stanisława Lema.

Od 1970 roku do czasu przełomu pracowała jako wolny tłumacz literatury polskiej i rosyjskiej, jak również jako recenzentka i lektorka w Berlinie Wschodnim.

W latach 1991-2004 została zatrudniona jako tłumaczka w Institucie Goethego w Warszawie i nadal współpracowała z czołowymi wydawnictwami niemieckimi oraz Institutem Polskim w Berlinie i Lipsku. Po 1990 roku prawa do jej przekładów nabyły duże wydawnictwa zachodnioniemieckie tj. DVA, Suhrkamp, Insel, Luchterhand.

Indeks przekładów Roswithy Matwin-Buschmann obejmuje ponad 70 utworów polskich autorów – od poezji, powieści, opowiadań, esejów, słuchowisk, sztuk teatralnych do utworów dla dzieci i młodzieży – od baroku po dwudziestowieczną awangardę. Jest ona także współtłumaczką oraz autorką licznych artykułów do ok. 40 antologii.

Rosemarie Tietze podczas odczytu w Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych określiła twórczość przekładową Roswithy Matwin-Buschmann jako „Taniec na linie zawieszonej ponad czasem” („Seiltanz zwischen den Zeiten”). Wśród przetłumaczonych przez nią na język niemiecki autorów znajdują się zarówno romantycy (Słowacki) jak też dwudziestowieczni klasycy (Witkiewicz, Kuncewiczowa, Leśmian, Hłasko, Miłosz, Różewicz, Konwicki, Odojewski, Myśliwski, Lem, Krall), dekadenci (Przybyszewski), awangardziści (Iredyński, Zaniecki) postmoderniści (Rudnicki, Bieńczyk, Wiedemann, Grzegorzewska, Tulli), kronikarze „Solidarności” (Andermann, Michnik), a także autorzy literatury żydowskiej (Korczak, Grynberg, Hen) oraz dotykającej problematyki Holocaustu (Sierakowiak, Gorodecka). Roswitha Matwin-Buschmann posiada szczególne wyczucie rytmu i melodii frazy w utworach o różnych stylistykach – od profetyczno-subtelnego Słowackiego poprzez wybujałą fantazję Witkiewicza i ironiczny dystans Brandysa po futurologiczny dyskurs Lema. W rozmowie z Andreasem Tretnerem z 7.06.1999 roku „Każdy utwór jest nowym tańcem” („Jeder Text ein neuer Tanz”) nazwała siebie tłumaczką tańczącą z Brandysem, Lemem i innymi już od ponad 30 lat.

Za przekład „Wariacji pocztowych” Brandysa („Variationen in Briefen”) Niemiecka Akademia Języka i Literatury przyznała jej w 1993 roku nagrodę Johanna Heinricha Vossa. Rok później Roswitha Matwin Buschmann została członkiem zwyczajnym Akademii.

Spuścizna Roswithy Matwin-Buschmann została przekazana do archiwum, uporządkowana i opracowana w 2019 roku. Zbiór zawiera ok. 2 metrów bieżących dokumentów. Wśród nich są manuskrypty licznych przekładów wraz z korektami i notatkami, recenzje utworów literackich dla Niemieckiej Akademii Języka i Literatury oraz projektów translatorskich w ramach Kolokwium Literackiego w Berlinie, jak też omówienia literatury polskiej (1974-1995), artykuły pisane na zamówienie Instytutu Goethego, korespondencja z polskimi autorami oraz korespondencja służbowa z ponad 30 wydawnictwami, a także ważny z naukowego punktu widzenia zbiór materiałów dotyczących przekładu literackiego.

Interesujące strony:

Hubert Schumann (1941-2013) - twórczość Huberta Schumanna cechuje "wrażliwość estetyczna, empatia i poczucie odpowiedzialności wobec oryginału, a także wobec języka niemieckiego". Jürgen Gruner z okazji przyznania nagrody translatorskiej wydawnictwa "Volk und Welt", rok 1979.

Inwentarz spuścizny Huberta Schumanna

Hubert Schumann urodził się w 1941 roku w Kenzingen w Breisgau, a dorastał w Hainichen. W latach 1961-1966 studiował slawistykę na Uniwersytecie w Lipsku. Po ukończeniu studiów przez dwa lata pracował jako lektor języków słowiańskich w wydawnictwie Reclam. Następnie wyjechał z żoną Barbarą do Warszawy, gdzie pracowała ona jako tłumaczka w wydziale kultury ambasady NRD. W tej samej ambasadzie Hubert Schumann pracował w dziale prasowym od 1968 do 1973 roku.

Po powrocie z Warszawy Schumann objął na krótko lektorat w berlińskim wydawnictwie Aufbau-Verlag, po czym zdecydował się na samodzielną działalność translatorską. Od 1974 r. pracował jako tłumacz literacki, recenzent i edytor w różnych wydawnictwach w NRD, głównie w Volk und Welt. Jak każdy tłumacz był także znawcą literatury i promotorem jej twórców, utrzymywał bliski kontakt z polską sceną literacką zawsze w poszukiwaniu ciekawych tytułów i nowych talentów.

Schumann przywiązywał dużą wagę do całkowitej niezależności od struktur politycznych, dlatego odmówił członkostwa w Związku Literatów NRD.

Po przełomie, w związku z rozwiązaniem większości wydawnictw wschodnioniemieckichnastąpiła radykalna cezura w biografiach wielu tłumaczy. Po 1990 roku Hubert Schumann zrzekł się niezależności artystycznej, zrezygnował z przekładów literackich i od 1992 do 1999 roku pracował jako szef służby stenograficznej parlamentu krajowego (Landtagu) Brandenburgii w Poczdamie. Zmarł w 2013 roku.

W latach największej aktywności twórczej (1974-1990) Schumann opublikował ponad 40 książek, a także liczne opowiadania i mniejsze formy literackie w antologiach. Tłumaczył m.in. opowiadania Marka Hłaski, utwory Stanisława Lema ("Fiasko", "Wizja lokalna", "Pokój na ziemi "), Kazimierza Moczarskiego ("Rozmowy z katem"), Igora Newerly'ego ("Wzgórze błękitnego snu"), Hanny Krall ("Zdążyć przed Panem Bogiem", "Taniec na cudzym weselu"). Schumann był też bardzo ceniony jako recenzent i krytyk literacki, napisał ponad 90 recenzji dla różnych wydawnictw.

Interesujące strony:

Biografia Huberta Schumann w niemieckiej Wikipedii

Dzieła Huberta Schumanna w Polskiej Bibliotece Narodowej

Dzieła Huberta Schumanna w Niemieckiej Bibliotece Narodowej (DNB)

Publikacja: Übersetzer und Übersetzen in der DDR: Translationshistorische Studien.

Red. Aleksey Tashinskiy, Julija Boguna i Andreas F. Kelletat. Berlin: Frank&Timme, 2020.

Eugeniusz Wachowiak - „Protestowałem więc za rówieśnikiem z tamtej strony Odry jego protestem, wyrażonym u nas przeze mnie po polsku.” (E. Wachowiak: „Przyswajalność słowa (z rozwazań tłumacza)”, 1980, S.2).

Inwentarz archiwum osobistego Eugeniusza Wachowiaka

Poeta, tłumacz literatury niemieckiej, autor prozy poetyckiej, refleksyjnej i wspomnieniowej urodził się w 1929 roku w Lesznie. Po studiach w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu pracował jako urzędnik, a następnie dyrektor w handlu i przemyśle. Dodatkowo czas wolny dzielił między przekłady poezji, prozy oraz własną twórczość. W 1958 roku opublikował pierwszy tomik wierszy „Afryka poety”. Po mim nastąpiły kolejne, m.in. „Przed snem niepokój” (1962), „Trudno nasycić ziemię” (1969), „Turyngia” (1970), „Słowo i gest” (1976), „Wyjście z mroku” (1987), „Medalion studzienny” (1998) oraz dwujęzyczny wybór „Obwohl deine Sprache anders klingt / Choć mowa brzmi różnie słowo jest za słowo” (2015). Dotychczas wydał 16 zbiorów wierszy. Były one tłumaczone na język niemiecki oraz publikowane w czasopismach i antologiach.

Od 1960 roku przekłada utwory z języka niemieckiego – początkowo dla dwutygodnika literackiego „Nadodrze” – głównie wiersze poetów jemu współczesnych z NRD, m.in. Hansa Cibulki, Bernda Jentzscha, Heinza Kahlau, Rainera Kirscha, Rainera Kunze, Wernera Lindemanna, Arnima Müllera, Rose Nyland, Helmuta Preisslera. W 1965 roku ukazała się w serii lubuskich arkuszy poetyckich jego pierwsza mini-antologia poezji NRD „Dopóki serce bije”. W 1969 roku był współwydawcą wraz z Wydawnictwie Poznańskim reprezentatywnej antologii poezji NRD „Dopowiedzenie świtu”, natomiast w 1979 roku „Antologii wierszy poetów Niemieckiej Republiki Demokratycznej”. Jemu zawdzięczają swoją recepcję w Polsce Volker Braun (1974), Johannes Bobrowski (1976), Else Lasker-Schüler (1992), Johannes Poethen (1994).

Wachowiak tłumaczył także prozę powieściową, nowelistyczną, eseistyczną – zapiski, dzienniki, refleksje oraz dłuższe opowiadania Marianne Bruns, Hansa Cibulki, Franza Fühmanna, Rolfa Hochhutha, Heinara Kipphardta, Karola Maya, Arnima Müllera, Erwina Strittmattera, Franza Werfla.

Swoje przekłady Paula Celana, Sarah Kirsch, Güntera Grassa, Ernsta Tollera, często z krytyczymi komentarzami, a także własne utwory publikował na łamach opiniotwórczych czasopism kulturalno-literackich, tj. „Odra“, „Poezja“, „Borussia”, „Nurt“, „Litery“, „Akcent“, „Kresy”, „Okolica Poetów”, „Tygiel Kultury”, „Przegląd Polityczny“, „Tygodnik Zachodni”.

W latach 1960-1983 był członkiem Związku Literatów Polskich, a od roku 1989 członkiem-założycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego PEN Clubu. W oddziale SPP w Poznaniu powołał Fundusz im. Romana Brandstaettera i w 1991 roku zainicjował działalność wydawniczą. Ponadto w ramach SPP był koordynatorem współpracy ze Stowarzyszeniem „Dom Pisarza” w Stuttgarcie. W latach 80-tych publikował w obiegu podziemnym i był szeroko zaangażowany w działalność opozycyjną w Poznaniu.

Część zbiorów Eugeniusza Wachowiaka została przekazana do archiwum, uporządkowana i opracowana elektronicznie w 2015 roku. Zbiór zawiera ok. 4 metrów bieżących dokumentów. Wśród nich są m.in. przekłady, komentarze literackie, artykuły, odczyty, korespondencja z autorami, zapiski i refleksje z podróży studyjnych do NRD.

Interesujące strony:

Karin Wolff (1939-2018) - "To nie utarte szlaki są jej domeną, ale to, co nieodkryte lub zapomniane." Christa Ebert o Karin Wolff w uzasadnieniu przyznania Nagrody Translatorskiej Fundacji Kultury NRW (niepublikowany maszynopis z 24.11.2010).

"Jestem indywidualistką i zawsze kochałam wolność. [...] jestem bardziej kotem niż psem". Karin Wolff w rozmowie z Robertem Żurkiem, w: Żurek, Robert (red.): Polen - mein Weg zur Freiheit: Wie Polen die DDR-Bürgerrechtler inspirierte, Osnabrück, 2015

Inwentarz spuścizny Karin Wolff

Karin Wolff urodziła się i dorastała we Frankfurcie nad Odrą. Po ukończeniu szkoły średniej ze względu na pochodzenie i światopogląd chrześcijański nie przyjęto jej na studia lecz wysłano do pracy w fabryce mebli, aby "wykazała się w socjalistycznym procesie pracy". Mimo oddelegowania przez klasę robotniczą na studia indologiczne w Lipsku, odmówiono jej przyjęcia. Ostatecznie Karin Wolff studiowała teologię ewangelicką w berlińskim Konwikcie Językowym (Sprachenkonvikt). Podczas 14-tygodniowego pobytu w szpitalu Karin Wolff samodzielnie nauczyła się języka polskiego, a następnie zdała egzamin językowy w Polskim Centrum Kultury i Informacji w Berlinie Wschodnim. Równocześnie zaczęła tłumaczyć literaturę polską. Jej pierwszą publikacją była książka dla dzieci: "Plastusiowy Pamiętnik" Marii Kownackiej, wydana w 1970 roku przez Altberliner Verlag Lucie Groszer. Przez wiele lat Karin Wolff pracowała jako korektorka, później jako redaktorka w Evangelische Verlagsanstalt w Berlinie oraz jako korespondentka w redakcji miesięcznika "Polen (West)" w Warszawie. Od upadku muru berlińskiego mieszkała we Frankfurcie nad Odrą i pracowała jako niezależna tłumaczka i autorka.

Karin Wolff przełożyła ponad 90 książek polskich autorów z różnych epok i gatunków literackich, m.in. Jerzego Bieńkowskiego, Romana Brandstaettera, Jerzego Ficowskiego, Manueli Gretkowskiej, Marii Kuncewiczowej, Karoliny Lanckorońskiej, Antoniego Libery, Heleny Mniszkówny, Marii Nurowskiej, Henryka Sienkiewicza, Andrzeja Szczypiorskiego, Władysława Szpielmana, Gabrieli Zapolskiej. Karin Wolff była niestrudzoną ambasadorką polskiej literatury i kultury, którą prezentowała szerokiej publiczności rodzinnego miasta podczas różnych imprez.

Za swoje tłumaczenia i zaangażowanie Karin Wolff otrzymała szereg nagród, m.in. Nagrodę Translatorską Polskiego PEN Clubu, Nagrodę Translatorską Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych, Medal Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej oraz Medal Wdzięczności Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.

Karin Wolff zmarła 29.07.2018 r. we Frankfurcie nad Odrą

Interesujące strony: